Vì sao các trường TCCN lại tuyển sinh èo uột?

Số học sinh tốt nghiệp THPT một vài năm gần đây giữ ổn định và có xu hướng giảm trong khi tổng chỉ tiêu tuyển sinh vào ĐH, CĐ vẫn tăng, cộng với thời gian tuyển sinh vào ĐH, CĐ quá dài nên nguồn tuyển sinh vào học TCCN gặp nhiều khó khăn.

Đây là một trong số những nguyên nhân được Bộ GD-ĐT đưa ra lý giải việc số học sinh (HS) đi học Trung cấp Chuyên nghiệp (TCCN) ngày càng giảm. Trong năm 2012, đã có 33 cơ sở đào tạo TCCN không tuyển được HS.

Quy mô tuyển sinh ĐH, CĐ ngày càng tăng khiến cho các trường TCCN gặp khó. (Ảnh minh họa)

Bên cạnh đó, công tác hướng nghiệp ở bậc học phổ thông còn nhiều hạn chế, nên nhiều HS vẫn lựa chọn học CĐ, ĐH làm con đường phát triển sự nghiệp của mình trong tương lai. Chính sách hỗ trợ phân luồng và giáo dục nghề nghiệp của trung ương và ở các địa phương chưa được chú trọng nên khó thu hút HS vào học TCCN. Ngoài ra, một số trường chưa chú trọng trong việc bồi dưỡng, huấn luyện cho cán bộ làm công tác tuyển sinh, nên công tác tuyên truyền và tổ chức tuyển sinh bị hạn chế, hiệu quả thấp và chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế.

Theo đánh giá của Bộ GD-ĐT, công tác tuyển sinh TCCN năm 2012 đã diễn ra trong trật tự, an toàn, nghiêm túc, đúng quy chế. Tuy nhiên, vẫn còn một số bất cập như trường đã thông báo thông tin mập mờ, gây sự hiểu lầm cho thí sinh và xã hội về việc thí sinh sẽ được học liên thông lên CĐ, ĐH như là việc đương nhiên nếu học sinh đăng ký theo học TCCN tại trường, trong khi thực tế để được học liên thông lên ĐH, CĐ, thí sinh phải đảm bảo các điều kiện khác theo quy định về đào tạo liên thông của Bộ GD-ĐT.

Một số trường tuyển vượt nhiều so với chỉ tiêu được thông báo, không phù hợp với các điều kiện đảm bảo chất lượng, trong đó tập trung chủ yếu ở các trường có đào tạo các ngành về Sư phạm và Y - Dược. Ngược lại, ở một số trường lại không thu hút được thí sinh, hiệu quả thấp, trong đó tập trung chủ yếu ở các trường TCCN tư thục và một số trường Văn hóa nghệ thuật hoặc các trường đào tạo về lĩnh lực Nông, Lâm, Thủy sản...

Cần phải có giải pháp đồng bộ

Lãnh đạo các trường TCCN cho rằng, việc phân luồng HS là yếu tố quan trọng để hướng học sinh đến TCCN, đào tạo nghề… Tuy nhiên, nếu các trường ĐH tiếp tục đào tạo TCCN thì sẽ rất khó để các đơn vị TCCN tuyển sinh được. Nhưng trên thực tế, từ số liệu của Bộ GD-ĐT cho thấy “rào cản” này không quá lớn.

Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, năm 2012, cả nước có 591 cơ sở giáo dục (chưa kể các trường quân sự tỉnh) được giao nhiệm vụ tuyển sinh đào tạo trình độ TCCN, với tổng chỉ tiêu được xác định là 374.787 chỉ tiêu. Các trường đã xét tuyển được 359.339 thí sinh, đạt 90,8% so với chỉ tiêu. Số thí sinh đến nhập học là 251.202 thí sinh, đạt 63,5% (giảm gần 10% so với năm 2011). Trong đó, số thí sinh nhập học tại các trường TCCN là 112.681 thí sinh, chiếm 44,9%; tại các trường cao đẳng là 107.068 thí sinh, chiếm 42,6%; tại các trường đại học là 26.695 thí sinh, chiếm 10,6% và tại các cơ sở giáo dục khác có đào tạo TCCN là 4.758 thí sinh, chiếm 1,9%.

Số thí sinh tốt nghiệp THCS được tuyển vào học TCCN là 22.865 HS, chiếm 9,1%; số thí sinh trượt tốt nghiệp THPT được tuyển vào học TCCN là 10.271 HS, chiếm 4,1%. Các thí sinh theo học nhiều nhất lần lượt là các ngành tập trung ở 4 lĩnh vực: Sức khỏe (chiếm khoảng 34%); Kinh doanh và Quản lý (chiếm khoảng 22%); Công nghệ kỹ thuật (chiếm khoảng 17%); Đào tạo giáo viên (chiếm khoảng 14%); thấp nhất là hai lĩnh vực Môi trường, Sản xuất và chế biến có số thí sinh nhập học chỉ xấp xỉ 1%. Đặc biệt, các ngành đào tạo thuộc lĩnh vực Nông lâm nghiệp và thủy sản, Môi trường, Sản xuất và chế biến có rất ít thí sinh đăng ký dự tuyển và nhập học.

Qua những số liệu này cho thấy, muốn giải quyết được bất cập hệ TCCN thì yếu tố đầu tiên phải quy hoạch lại ngành nghề đào tạo, nâng cao chất lượng và quan trọng là bài toán phân luồng HS sau THCS. Tại hội nghị triển khai “Chiến lược phát triển giáo dục” và “Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục” ngày 23/1/2013, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận cho biết: Sẽ sáp nhập hệ thống GD nghề nghiệp giữa 2 bộ (Bộ GD-ĐT và Bộ Lao động Thương bình và Xã hội - PV) để tránh phân tán. Lấy lợi ích của việc nâng cao chất lượng làm trọng tâm. Trong quý I/2013, Bộ GD-ĐT sẽ phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức hội nghị phân luồng HS sau THCS, báo cáo Chính phủ hệ thống các giải pháp đến năm 2015.

Theo các chuyên gia, việc giải quyết bài toán phân luồng HS sau THCS sẽ rất khó khăn bởi hệ thống các trường THPT thời gian qua phát triển quá nhanh. Không có sự khống chế chỉ tiêu nên dẫn đến tình trạng cứ học xong THCS là vào THPT. Sau khi tốt nghiệp THPT lại đổ xô đi thi ĐH, CĐ.

Về công tác phân luồng, GS Văn Như Cương - hiệu trưởng Trường THPT Lương Thế Vinh (Hà Nội) cho rằng: Ở các nước có nền giáo dục phát triển thì sau THCS sẽ phát triển theo hai nhánh: Một là nhánh học THPT có tích hợp dạy nghề và nhánh còn lại là học THPT truyền thống.